Taşınmaz Yükü
ÜÇÜNCÜ
AYIRIM
TAŞINMAZ YÜKÜ
A.
Konusu
Madde 839-Taşınmaz
yükü, bir taşınmazın malikini yalnız o taşınmazla sorumlu olmak üzere diğer bir
kimseye bir şey vermek veya yapmakla yükümlü kılar.
Hak sahibi olarak, bir başka
taşınmazın maliki de gösterilebilir.
İrat senedi ve kamu hukukuna ilişkin taşınmaz yükleri saklı kalmak kaydıyla, taşınmaz yükünün konusu ancak yüklü taşınmazın ekonomik niteliğinden doğan veya yararlanan taşınmazın ekonomik ihtiyaçlarını karşılayan bir edim olabilir.
B.
Kurulması ve sona ermesi
I.
Kurulması
1. Tescil ve kazanma
Madde 840-Taşınmaz
yükünün kurulması için tapu kütüğüne tescil şarttır.
Tescilde, taşınmaz
yükünün değeri olarak
Türk parası veya
yabancı para ile
belirlenmiş bir miktar
gösterilir.
Dönemsel edimlerde sicilde
gösterilecek miktar, aksi kararlaştırılmış değilse, yıllık edimlerin yirmi
katıdır.
Aksine bir hüküm yoksa, taşınmaz yükünün kazanılmasında ve tescilinde taşınmaz mülkiyetine ilişkin hükümler uygulanır.
2. Kamu hukukuna ilişkin taşınmaz
yükü
Madde 841- Aksine hüküm yoksa, kamu hukukuna ilişkin taşınmaz yükünün tapu kütüğüne tescili gerekli değildir. Kanunun alacaklıya yalnızca taşınmaz yükünün kurulmasını isteme yetkisini tanıdığı hâllerde taşınmaz yükü ancak tescille doğar.
3. Güvence amacıyla kurulma
Madde 842- Bir para alacağını güvence altına almak amacıyla kurulan taşınmaz yükü hakkında irat senedine ilişkin hükümler uygulanır.
İİ.
Sona ermesi
1.
Genel olarak
Madde 843-
Taşınmaz yükü tescilin terkini veya yüklü taşınmazın tamamen yok olmasıyla sona
erer.
Feragat, yükten kurtarma ve diğer sona erme sebepleri, yüklü taşınmaz malikine, hak sahibinden terkini isteme yetkisi verir.
2. Yükten kurtarma
a.
Alacaklının yetkisi
Madde 844-
Alacaklı, sözleşmeyle yetkili kılınmış olduğu takdirde veya aşağıdaki
durumlarda, malikten taşınmazın yükten kurtarılmasını isteyebilir:
1. Yüklü taşınmaz, alacaklının
haklarını önemli ölçüde tehlikeye düşürecek şekilde bölünmüşse;
2.Malik, yüklü taşınmazın
değerini düşürür ve yerine başka bir güvence göstermezse;
3.Malik, birbiri ardına üç yılın edimlerini yerine getirmemişse.
b. Yükümlünün yetkisi
Madde 845 -
Yükümlü, sözleşmeyle yetkili kılınmış olduğu takdirde veya aşağıdaki
durumlarda, taşınmazın yükten kurtarılmasını isteyebilir:
1.Alacaklı, taşınmaz yükünü kuran
sözleşmeye uymuyorsa;
2.Satın alınmamak kaydıyla veya
otuz yıldan fazla bir süre için kurulmuş olsa bile yükün kurulmasının üzerinden
otuz yıl geçmiş ise.
Otuz yıl geçtikten sonra
yükümlünün satın alma yetkisini kullanabilmesi, alacaklıya bunu bir yıl önceden
bildirmesine bağlıdır.
İrtifak taşınmaz lehine sona erdirilmeyen biçimde kurulmuşsa, yüklü taşınmazın bu yükten kurtarılması istenemez.
c. Yükten kurtarma bedeli
Madde 846- Gerçek değerinin daha düşük olduğunu ispat etme hakkı saklı kalmak kaydıyla, yükten kurtarma, taşınmaz yükünün değeri olarak tapu kütüğünde gösterilen miktar üzerinden gerçekleştirilir.
3.Zamanaşımı
Madde 847-
Taşınmaz yükü zamanaşımına tâbi değildir.
Muaccel olan edimler, borçlunun kişisel borcu hâline geldiği tarihten başlayarak zamanaşımına tâbi olur.
C.
Hükümleri
I. Alacaklının hakkının niteliği
Madde 848-
Taşınmaz yükü, alacaklıya yükümlüye karşı hiçbir kişisel alacak hakkı sağlamaz;
sadece alacağını yüklü taşınmazın değerinden elde etme yetkisi verir.
Her edim, muaccel olmasından başlayarak üç yıl sonra kişisel borç hâline gelir ve taşınmaz bu borcun güvencesi olmaktan çıkar.
II. Yükün niteliği
Madde 849-
Taşınmaz maliki değişirse yeni malik, başka bir işleme gerek bulunmaksızın
taşınmaz yükünün yükümlüsü olur.
Yüklü taşınmazın bölünmesinin
taşınmaz yüküne etkisi hakkında irat senedine ilişkin hükümler uygulanır.